Wesołych świąt!

Wesołych Świąt i szczęśliwego Nowego Roku!

Nalepsze życzenia od Dra Kilroya i Krzyszofa.



Choinka bożonarodzeniowa w wykonaniu PurpleDave'a.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Domek letniskowy

Witam!

Kilka dni temu użytkownik LUGPolu - maciejer pokazał swoją niesamowitą konstrukcję, czyli domek letniskowy. Nazwa raczej niezbyt pasuje, bo jest to potężny dom...



Niesamowity budynek utrzymany w pięknej kolorystyce, w pełni wyposażone wnętrze, cztery poziomy, ogród... Czego chcieć więcej? :) Dom robi niewątpliwie imponujące wrażenie, ale "ogródek" też jest interesujący - dużo roślinności i spadki terenu dodają realizmu konstrukcji.

Oto galeria.

Pozdrawiam, Krzysztof

Kolejna seria kolekcjonerskich minifigurek!

Witam!

Tak, to już czwarta seria kolekcjonerskich ludzików. :) Nie ma co prawda żadnych eleganckich strojów, ale bardzo spodobał mi się ogrodowy krasnoludek. :)

Tak, tak, proszę bardzo, zdjęcia:





Pozdrawiam, Dr Kilroy

LEGO i NASA jednoczą siły

Witam.

Ostatnio NASA (pl. Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej) oficjalnie ogłosiła, że od roku 2011 ponownie podejmuje trzyletnią współpracę z The LEGO Group. Będzie ona polegała, między innymi, na budowaniu wybranych zestawów LEGO przez astronautów w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w przestrzeni kosmicznej. Z tej okazji w 2011 roku pojawi się poniżej pokazany zestaw, czyli...

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna:




To niezwykły zestaw ze względu na ilość użytych w nim klocków - kafelek w kolorze TrBlue (niebieski, przezroczysty). Jest ich aż 256 wielkości 1x8 studów i 24 1x4 study! Dodatkowo zestaw bardzo wiernie ukazuje oryginalną stację.

Tak wygląda komputerowy model prawdziwej stacji:



Moim zdaniem pomysł jest wspaniały i na 100% będę należał do szczęśliwych posiadaczy tej stacji z klocków. :)

Pozdrawiam, Krzysztof

(notka autorstwa Krzysztofa, jednak z powodów technicznych musiałem opublikować ją w moim imieniu - mam nadzieję, że nie będzie miał mi tego za złe :) )

Ciąg dalszy nowości o kolekcjonerskich minifigurkach...

Witam!

Wiedziałem to już wczoraj, ale chciałem dozować wiadomości. ;)

Lego zrezygnowało z używania kodów paskowych na opakowaniach - zamiast tego wykorzystany jest tajemniczy system kropek. :) Oto ściągawka dla ciekawskich:



Ciekawe, co wymyślą w serii czwartej - pewnie ludziki będą w kartonach albo puszkach.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Nowe figurki kolekcjonerskie już w sprzedaży!

Witam!



Nowa, trzecia seria minifigurek kolekcjonerskich pojawiła się już w sklepach. Można je już nabyć na Ebayu. Jeśli chodzi o dostępność w Polsce, w większych miastach warto poszukać. :)

Dzięki temu wiemy także, że są to już ostateczne, a nie preliminarne postaci tych figurek. Oto najnowsze zdjęcia:



Tak a propos, ktoś chyba założył mumii tułów tył na przód... :)

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Nowe figurki kolekcjonerskie

Witam!

Niedawno odnalazłem (na Eurobricks) preliminarne, wstępne zdjęcia trzeciej serii ludzików kolekcjonerskich:



Niestety, nie ma żadnych eleganckich strójów, ale jest parę innych ciekawych części: broda rybaka, facet w stroju goryla (ciekawe, jaka jest jego głowa), włosy tenisistki, kierowca rajdowy, itd.

Nie ma informacji na temat daty wydania tych figurek, ale myślę, iż cena będzie taka, jak poprzednich serii.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Powiększone części

Witam!

Nie pisałem sporo czasu, przepraszam za to. Dziś chciałbym pokazać Państwu MOCa, którego znalazłem na The Brothers Brick. Zbudował go Matija Grguric i przedstawia części Lego. Nic ciekawego, tak? Otóż są one nieco większe niż Państwo myślą:





Podobieństwo jest tak wielkie, że na początku nie mogłem ich odróżnić od zwykłych klocków. Interesujące jest też to, że prace te będą dostępne w sprzedaży w akcji charytatywnej Creations for Charity, o której pisałem rok temu i o której będę pisał w najbliższej przyszłości.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Zestaw Exclusive - Ulica Pokątna 10217

Witam wszystkich! Tak jakoś wyszło, że dawno nic nie pisałem, ale trochę to nadrobię.

Ostatnio pojawiła się informacja i zdjęcia nowego, niezwykłego zestawu z serii Harry Potter. Jest to ekskluzywny zestaw - Ulica Pokątna. Kto czytał książkę lub oglądał film, to wie o co chodzi. :)



Głównymi elementami są trzy budynki - bank Gringotta, sklep Ollivandera i sklep Borgina & Burkesa. Każdy budynek ma wyposażone wnętrze, ale nie posiada tylnej ściany - dla polepszenia zabawy. Zestaw zawiera 11 pięknych minifigurek i sporo drobnych akcesoriów. Ilość elementów jest imponująca - 2025.

Jak to bywa z zestawami z serii licencjonowanych, ten nie będzie należał do niedrogich.

Tutaj znajduje się film mojej produkcji ze wszystkimi zdjęciami.

Pozdrawiam, Krzysztof.

Moje najlepsze zestawy

Witam!

Po raz kolejny już z rzędu przepraszam, że niewiele piszę, jednak mam teraz dość pracowity okres roku. Niemniej jednak od czasu do czasu próbuję coś napisać. Ostatnio w Legowym światku nie dzieje się nic wartego uwagi (z tego co mi wiadomo), więc jedyne wyjście to:
a) opisać MOCa,
b) stworzyć temat samemu.

Ponieważ niedawno (stosunkowo) pisałem o MOCach, postanowiłem napisać o tym, z jakich zestawów jestem najbardziej dumny. :)
Musimy oczywiście zacząć od mojego najrzadszego i najdroższego zestawu, a mianowicie:

1. 6399 Airport Shuttle:



Muszę kiedyś zrobić jego recenzję. Pamiętacie Państwo może notkę o pociągach Monorail? Wtedy marzyłem o takiej kolejce. W końcu odnalazłem stosunkowo tani egzemplarz na Allegro, a na Święta już go miałem. Muszę przyznać, że jest to mój ulubiony zestaw. Oprócz pięknego modelu i ciekawych, choć staromodnych figurek, przywodzi mi na myśl ten stary, dobry styl lat 80. To on zachęcił mnie ostatecznie do kupowania starych zestawów zamiast nowych. Mimo dość wczesnego powstania, jest on bardzo bawialny. Zawiera również wiele elementów przydatnych do budowania pociągów Monorail i można go rozbudowywać o inne zestawy Flight, dlatego głównie planuję na Boże Narodzenie kupić sobie 6597 Century Skyway, kolejny piękny, klasyczny zestaw Town:



2. 10182 Cafe Corner:



To oczywiście Cafe Corner, jeden z najbardziej kultowych zestawów ostatnich lat. Zapoczątkował serię Modular Houses, jedną z najbardziej udanych w historii Lego. Może i następne kamienice są niezłe, ale moją ulubioną zawsze będzie Cafe Corner. ;) Jedyne, co nie pasuje mi w tym zestawie, to brak jakiegokolwiek wystroju wnętrz, ale wtedy projektanci nie wpadli jeszcze na taki pomysł - można to przeboleć. :)

3. 4558 Metroliner:



Kolejny klasyczny zestaw, tym razem Trains. Był to mój pierwszy tak stary zestaw. Nie wiedziałem, czego można się spodziewać, byłem więc mile zaskoczony. Zalety tego zestawu to ogromna ilość klasycznych ludzików, trochę torów i innych części do Trains oraz możliwość zbudowania z instrukcji dwóch modeli, moim zdaniem nie różniących się pod względem wyglądu. Na minus trzeba zaliczyć brak regulatora prędkości. Ja na szczęście swój dostałem razem z zestawem od sprzedawcy na Bricklinku, poza tym nie są one specjalnie drogie czy rzadkie, jak na części od 9V. Wnętrze lokomotyw jest nieco ubogie, ale co do wagonu nie mam się do czego przyczepić. Dodatkowym plusem jest też możliwość dokupienia dodatkowego wagonu w zestawie 4547 Club Car:



Obecnie zestaw ten jest jednak raczej drogi, kosztuje prawie tyle, co sam pociąg, więc tylko prawdziwym kolekcjonerom opłaca się go kupować. ;)

4. 5978 Sphinx Secret Surprise i 5988 The Temple of Anubis:





Jedne z największych i najlepszych zestawów z mojej pierwszej serii, Adventurers. Potem przerzuciłem się raczej na Town, ale to nie znaczy, że o Johnnym Thunderze i jego przyjaciołach (m.in. Dr. Kilroyu :) ) zapomniałem. Podstawowe zalety tych zestawów i to, co doceniam w serii Adventurers, to bardzo wysoka bawialność. Czym by była ta seria bez pułapek i zapadni? Oprócz tego, zestawy te zawierają sporo ciekawych części i ludzików. Modele, zarówno pojazdy jak i budowle, w znakomitej większości są udane. Z okresu tzw. Mrocznego Wieku Lego, Adventurers to najlepsza propozycja firmy Lego.

5. 7171 Mos Espa Podrace:



Wśród raczej nieciekawych i szarych zestawów z Gwiezdnych Wojen, ten przebija się wielkością i kolorami, i częściowo dlatego jest jednym z moich ulubionych. Jest to doskonały dawca części na różnego rodzaju gadżety-bzdety, bibeloty i inne miniatury budowlane. :) Sporo elementów może też przydać się do tworzenia tzw. greebli, czyli pseudo-technicznych elementów statków kosmicznych itp. Na plus zaliczają się też figurki z Gwiezdnych Wojen, gdy nie mamy gdzie ich używać, można je za wysoką ceną zbyć na Bricklinku czy Allegro. :) Modele są jednymi z najbardziej udanych z tej serii i o ile ścigacz Anakina (niebiesko-żółty) może się wydawać mały, a Sebulby (pomarańczowo-czarny) toporny i ciężki, to pojazd Gasgano (zielony) jest stosunkowo lekki i ciekawy, dlatego jest on moim ulubionym fragmentem tego zestawu.

To tyle na dziś. Następnym razem opowiem o mojej liście życzeń, czyli jakie zestawy chciałbym mieć w swojej kolekcji.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Stacja Hogsmeade

Witam!

Przepraszam, że nie piszę, ale nie mam za bardzo pomysłów na notki. :( Aktualnie pracuję nad notką o historii Lego Space (pomysł Krzysztofa :) ).

Dziś chciałbym napisać o uroczej stacji Hogsmeade zbudowanej przez użytkownika Eurobricks matna. Nie przepadam za Harrym Potterem, ale ten MOC mnie zachwycił:





Bardzo podobają mi się drzewa.

Stacja ma też wnętrze:





Więcej zdjęć w galerii.

Pozdrawiam, Dr

Zdjęcia 10216 Winter Village Bakery

Witam!

Przepraszam, że długo nie pisałem. Po pierwsze, tłumaczyłem notki na Bricks in Suit. Po drugie, pomysł na tę notkę wpadł mi do głowy już jakiś czas temu, ale pomyślałem, że zostawię go Krzysztofowi, który jest od tego specjalistą. :) Niestety, nie odpowiada na moje maile, więc jestem zmuszony o tym napisać samemu.

Na początek dane:

687 części
Cena: 54,99 dolarów amerykańskich, czyli jakieś 180 złotych.

Ten bardzo rysunkowy opis i jego tłumaczenie sobie opuszczę. :)

Tak więc, oto zdjęcia:







Tu znajduje się zdjęcie wysokiej rozdzielczości.

Poproszę Krzysztofa, żeby opisał ten zestaw, on to zrobi lepiej niż ja. ;) Powiem tylko, że dość rozśmieszył mnie fragment opisu przygotowany przez Lego, że zestaw zawiera 7,5 minifigurki. :D To zapewne aluzja do nóg minifiga tkwiących w śnieżnej zaspie...

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Kolejne zdjęcia Tower Bridge.

Witam wszystkich.

Wczoraj pojawiło się więcej zdjęć zestawu ekskluzywnego Tower Bridge 10214 w większej rozdzielczości. Oto one:












Tutaj znajduje się zdjęcie bardzo dużej rozdzielczości.

Model jest niesamowity! Mnóstwo unikatowych elementów (np. ogromna ilość serków w kolorze tan) i ogrom tego modelu powalają. Dodatkowo tak jak w prawdziwej konstrukcji środkowa część mostu jest zwodzona.

Moja galeria

Pozdrawiam, Krzysztof.

Zdjęcia Grand Emporium

Witam!

Nie pisałem przez te kilka dni, ponieważ byłem na wakacjach. :)

Niedawno kupiłem sobie 10211 Grand Emporium, pomyślałem więc, że miło będzie umieścić jego zdjęcia na blogu. Mój pomocnik Krzysztof również chciał je zobaczyć i przypominał mi o konieczności ich zrobienia i opublikowania. Wreszcie znalazłem na to czas, wieć proszę zobaczyć:



















Zestaw jest tu bez ludzików, zmieniłem też nieco towar w sklepie na parterze. :)

Miałem też trochę opisać ten zestaw - jest on prawie doskonały. Jedyna rzecz, która mi przeszkadza, to to, że billboard słabo się trzyma, a żeby go przymocować, trzeba zdjąć dach - inaczej można go rozwalić. :( Oprócz tego bardzo mi się podoba.

Na koniec zdjęcie moich wszystkich Exclusive'ów:



Gdybyście potrzebowali Państwo jakichś konkretnych zdjęć, to proszę pisać tutaj, chętnie pomogę.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

Pierwsze zdjęcia nowych zestawów Exclusive!

Witam wszystkich. Nareszcie pojawiły się pierwsze zdjęcia nowych zestawów ekskluzywnych - Tower Bridge 10214 i Winter Village Bakery 10216.

Teraz pierwszy i największy (ponad 4200 elementów) - Tower Bridge:



Z tego co widzimy jest przepiękny. :-) Most Tower Bridge to bardzo elegancka konstrukcja z końca XIX wieku i pomysł stworzenia takiego zestawu był bardzo trafiony. Jak widać jest on w mikroskali (bo w skali minifig miałby prawie 3 metry ;-) ). Niestety cena będzie tak oszałamiająca, jak wrażenie, które robi ten zestaw...



Zimowa piekarnia to wspaniały dodatek do zestawu Winter Toy Shop 10199. Utrzymana jest w podobnym stylu. Ciekawym i oryginalnym pomysłem było stworzenie lodowiska.

Obydwa zestawy są bardzo eleganckie i warte zakupu. Gdy pojawią się zdjęcia w większej rozdzielczości natychmiast zostaniecie o nich Państwo poinformowani.

Pozdrawiam, Krzysztof.

Elegancja dziś? - cz. 2 (poprawiona i uzupełniona)

WAŻNA INFORMACJA - BARDZIEJ WYCZERPUJĄCE I DOKŁADNIEJSZE ARTYKUŁY NA TEMAT STROJÓW:
KLASYFIKACJA WSPÓŁCZESNEGO KLASYCZNEGO STROJU MĘSKIEGO
ŻAKIET, SURDUT
FRAK
STROLLER, STRESEMANN
SMOKING
GARNITUR

Witam!

Pamiętacie Państwo ostatnią notkę off-topową? Może nie wszystkim przypadła ona do gustu, jednak ze względu na to, że od czasu pisania tamtej notki moja wiedza na temat eleganckich strojów się rozszerzyła, postanawiam napisać część drugą. Będzie ona zawierała podobne informacje, jednak niektóre aspekty będą poprawione lub dodane. Pojawi się też więcej zdjęć. Dla wszystkich zainteresowanych w tym temacie polecam Wikipedię (zwłaszcza wersję angielską) i Black Tie Guide, stronę poświęconą głównie strojom wieczorowym, a do zadawania dokładniejszych pytań forum Andy'ego Gilchrista. Dwa ostatnie niestety jedynie po angielsku. Informuję także, że niektóre nazwy i określenia funkcjonują jedynie w języku angielskim, więc najpierw będę podawał moje tłumaczenie wyrażenia, w nawiasie to wyrażenie po angielsku, a następnie wyjaśnię, co ono oznacza.

Na koniec powiem jeszcze, że nie będę wyjaśniał podstawowych zasad noszenia takich strojów (ostatni guzik marynarki rozpięty, prawidłowa długość spodni itd.). Są to podstawy panowie. :)

Przejdźmy do rzeczy:

eleganckie stroje można dzielić na dwa sposoby: według pory noszenia (dzienne - do 18, wieczorowe - po 18 lub zmroku) lub według poziomu formalności. Ja podzielę je według tego pierwszego, jednak wewnątrz tych kategorii ubiory będą uporządkowane według formalności (malejąco). Na początek umieszczę także ranking.

Wszystkie eleganckie stroje mieszczą się w czterech angielskich kategoriach: Formal (formalne), Semi-formal (półformalne), Informal (nieformalne) i Smart Casual (eleganckie nieformalne).
Na marginesie wspomnę, że słowa "informal" i "casual", choć oznaczają pozornie to samo, to jednak słowo "casual" odnosi się do strojów mniej formalnych niż "informal".
Przepraszam, że tak wszystko mieszam, mam nadzieję, że na schemacie bardziej obrazowym będzie to bardziej czytelne.

Stroje	dzienne	wieczorowe
formalne	żakiet (jaskółka) surdut (nieco bardziej formalny, ale rzadko używany) garnitur żakietowy (najmniej formalny)	frak
półformalne	stroller (obecnie rzadko używany)	smoking marynarka kasynowa (ang. mess jacket), w latach 30. strój cywilny, dziś jedynie jako wieczorowy strój wojskowy
nieformalne	garnitur	to co w wersji dziennej
eleganckie nieformalne	marynarka klubowa	to co w wersji dziennej

Istnieje też dzielenie strojów na "full dress", "half dress" i "undress", jest to jednak archaiczne i niezbyt dobrze odpowiada dzisiejszemu pojęciu formalności. "Full dress" to surdut albo frak, "half dress" to żakiet, a "undress" to smoking, garnitur i wszystkie stroje nieformalne.


Zacznijmy więc od strojów dziennych:

1. Żakiet (jaskółka, surdut angielski, frak dzienny):



Żakiet (ang. morning dress) to najbardziej uroczysty dzienny strój męski. W Polsce, niektórzy ludzie (zwłaszcza na forach ślubnych i poradnikach dla panów młodych) nazywają to cut (tak jakby skrót od "cutaway" czyli nazwy marynarki żakietowej), jednak nazwa ta jest jak najbardziej niepoprawna, poza tym nigdzie i nigdy nieużywana.

Update: najnowszy i najbardziej wyczerpujący artykuł na temat formalnych strojów dziennych (w tym żakietu, surduta oraz garnituru żakietowego) pod tym linkiem.

Składa się z następujących części:

- żakietu, czyli charakterystycznej marynarki. Jest to surdut (czyli marynarka sięgająca do kolan) z wyciętym z przodu fragmentem materiału w kształcie trójkąta, jak to widać na ilustracjach. Marynarka do żakietu powinna:
- być w kolorze czarnym (bardziej formalny) lub Oxford gray (bardzo ciemny szary)
- być z wełny
- mieć z tyłu jeden szlic (tj. rozcięcie z tyłu)
- mieć z przodu jeden (lub w niektórych staromodnych modelach dwa) guzik (można go zastąpić specjalnym łańcuszkiem z dwoma guzikami po obydwu stronach, które wkłada się do otworów w marynarce; widoczny na trzeciej ilustracji), a z tyłu dwa ozdobne guziki (nad rozcięciem)
- mieć klapy zamknięte (tzn. takie, jak na ilustracjach, ang. peaked lapel), dawniej poprawne również otwarte (tzn. takie, jak w większości garniturów jednorzędowych, ang. notched lapel)
- mieć jedną kieszonkę z lamówką przy dolnej krawędzi
- mieć po cztery guziki na rękawach
- mieć w talii szew, który nada jej odpowiedni kształt.
Opcjonalny dodatek to ozdobne jedwabne wykończenie krawędzi marynarki i klap, jak to widać na trzecim rysunku (obniża to jej formalność).

- sztuczkowych spodni, czyli spodni w specjalny czarno-biały wzór, który z dalszej odległości wygląda na szary w czarne paski:



Dopuszczalne są też spodnie w kratkę (po lewej), a także w grube, jasne prążki (ang. chalk stripes; po prawej):



Niezależnie od deseniu powinny:
- być z wełny
- nie mieć mankietów
- mieć jedną zakładkę na każdej nogawce
- być specjalnie uszyte do noszenia na szelkach, tzn. mieć guziki do ich przyczepienia i najlepiej specjalny kształt tyłu (ang. fishtail back):



- kamizelki. Gdy marynarka jest zapięta, nie powinna zbytnio wystawać ani z góry, ani z dołu. Teoretycznie może ona być w jakimkolwiek jasnym, pastelowym kolorze, jednak najodpowiedniejsze są kolory jasnoszary i płowy (kremowożółty). Najbardziej formalny kolor to czarny. Oprócz tego najlepsze są lawendowy, biszkoptowy, kremowy oraz biały. Dopuszczalne materiały to wełna, kaszmir, jedwab, bawełna i len. Kamizelka może być jedno- lub dwurzędowa, powinna mieć również klapy. Dobrze widać to na tym zdjęciu (ten kolor to właśnie płowy):



Należy pamiętać, że ostatni guzik kamizelki jednorzędowej powinien pozostać odpięty.

Opcjonalny dodatek to tzw. podsunięta kamizelka (ang. slipped waistcoat). W rzeczywistości nie jest to kamizelka, lecz kawałek materiału przyszyty do prawdziwej kamizelki, która imituje drugą, włożoną pod spód. Dodatek ten pochodzi od zwyczaju noszenia dwóch kamizelek, praktykowany w okresie Regencji. Efekt ten można zauważyć na fragmencie zdjęcia ze ślubu Księcia Karola, na którym był ubrany w żakiet:



- koszuli. Powinna być biała lub w innym jasnym kolorze (dopuszczalne są delikatne paski) i być zapinana na guziki, nie powinna mieć zarazem sztywnych gorsów charakterystycznych dla strojów wieczorowych. Wyróżnia się dwa typy koszul odpowiednich do żakietu:
- pierwszy typ:
- ma odczepiany, wysoki, biały kołnierzyk ze złamanymi rogami
- musi być biała
- może być noszona tylko do czarnej marynarki (przeczytałem to na Black Tie Guide, ale z ilustracji Apparel Arts/Esquire wynika, że kolor marynarki nie gra tu żadnej roli)
- ma mieć pojedyncze mankiety zapinane na spinki
- przez niektóre osoby są uważane za nieodpowiednie na śluby.
Drugi typ (widoczny na trzech ostatnich ilustracjach):
- ma odczepiany, wykładany (tzn. zawinięty do dołu), sztywny, biały kołnierzyk
- ma mieć podwójne mankiety zapinane na spinki.

Postawione kołnierze są poprawne, jednak dosyć staromodne.

Odczepiane kołnierze przyczepia się za pomocą dwóch spinek - z przodu dłuższa, z tyłu krótsza:



- krawata. Do koszuli pierwszego typu obowiązuje ascot, widoczny na pierwszym zdjęciu.



Do koszuli drugiego typu odpowiedni jest zwykły krawat.

Do postawionego kołnierza odpowiednie są oba rodzaje krawatów.

Kolory czarny, srebrny i szary oraz w drobny deseń lub paski są obowiązkowe dla panów młodych:



Na inne okazje dopuszczalne są inne kolory oraz wzory. Należy pamiętać, że jeśli kamizelka jest w jakimś innym kolorze niż szary, płowy i czarny, krawat mimo wszystko powinien być bardziej formalny.

Muszka jest powszechnie uważana za nieodpowiednią do żakietu, jednak jest to opcja poprawna, aczkolwiek staromodna:





Takie są zasady podstawowe, jednak krawaty nadają się też do kołnierzyków ze złamanymi rogami, a ascoty do kołnierzy wykładanych, co więcej wygląda to całkiem nieźle. :)

- butów. Powinny to być skórzane, sznurowane, wypolerowane na wysoki połysk, czarne buty, tzw. "oxfordy" (ang. oxfords), czyli buty z zamkniętą przyszwą (dwoma fragmentami buta, w których znajdują się otwory na sznurowadła). Polski odpowiednik tej nazwy to "wiedenki". Wygląda to tak:



Buty mogą mieć też wytłoczone zdobienia:



Tradycyjne są również buty z górą zrobioną z materiału, zarówno wiązane:



...jak i zapinane na guziki:



W żadnym wypadku nie powinny to być lakierki, czyli buty z lakierowanej skóry.

- skarpetek. Może to brzmi zabawnie, ale nie każde skarpety nadają się do formalnego stroju. :) Powinny one być czarne lub ciemnoszare, z jedwabiu lub kaszmiru. Powinny też być dłuższe niż te, które nosimy na co dzień.

Akcesoria:
- laseczka - najlepiej czarna z białą, srebrną lub złotą rączką. Jeśli pogoda jest niepewna, lepiej zamiast laski wziąć czarny lub ciemnoszary parasol z drewnianą rączką.
- rękawiczki - do czarnej marynarki wykonane z cytrynowej skóry kozicy (obecnie prawdziwa skóra kozicy jest rzadko używana - może ją zastąpić skóra owcy, jelenia lub kozy), do szarej - z szarego zamszu. W żadnym wypadku nie powinny być czarne.
- kapelusz - bardziej formalny jest czarny, nieskładany, jedwabny cylinder:



Nieco mniej tradycyjny i elegancki jest szary filcowy cylinder z czarną wstążką, jak na zdjęciu:



Obecnie jedwabny plusz, służący do produkcji jedwabnych cylindrów nie jest produkowany, a jedyny sposób zdobycia kapelusza z takiego materiału jest kupienie go używanego, są one jednak drogie. Substytutem jedwabiu stał się filc wełniany lub futrzany.

- płaszcz - powinien to być czarny, ciemnoszary lub granatowy Chesterfield. Jest to płaszcz z czarnym, aksamitnym kołnierzem i zamkniętymi klapami. Może być jedno- lub dwurzędowy:



W tym pierwszym wypadku guziki powinny być zakryte. Oba płaszcze przedstawione na ilustracji to Chesterfieldy, jednakże jednorzędowy na drugim planie jest nie do końca tradycyjny, gdyż nie ma aksamitnego kołnierza.

- chusteczka - powinna być biała, wykonana z batystu lub lnu.
- butonierka - jest to kwiat włożony w otwór w lewej klapie marynarki, który też nazywany jest butonierką. Do żakietu najodpowiedniejszy jest biały goździk lub róża (jedynie pojedynczy kwiat! - bukiety lub zielenina różnego rodzaju, a także kwiatki wpinane w klapę nie są mile widziane na jakimkolwiek stroju).
- zegarek - najodpowiedniejszy do stroju formalnego jest zegarek kieszonkowy z dewizką (łańcuszkiem), który chowa się do kieszeni kamizelki.



Występują też zegarki kieszonkowe z wieczkiem, które ochrania szkiełko przed zarysowaniami i zabrudzeniami:



Istnieją dwa rodzaje dewizek - jednostronne i dwustronne. W jednostronnych na jednym końcu znajduje się pręcik w kształcie litery T, który wkłada się w dziurkę od guzika kamizelki, a do drugiego przyczepia się zegarek. W wersji dwustronnej pręcik znajduje się pośrodku łańcuszka, a do drugiego końca można przyczepić sakiewkę albo scyzoryk. Pierwszy rodzaj jest używany przeważnie do dwurzędowych kamizelek, a drugi do jednorzędowych.

Jeśli nie mamy zegarka kieszonkowego, możemy założyć zwykły, na rękę. Nie może być on na pewno sportowy. Trzeba wybrać coś eleganckiego, z czarnym, skórzanym paskiem i kolorem odpowiadającym spinkom do mankietów:



- getry (ang. spats) - w kolorze białym lub szarym. Większość ludzi myśli, że getry to taka żeńska odmiana kalesonów. :) Tymczasem może też to oznaczać coś takiego:



Obecnie są rzadko używane. Tak wygląda żakiet wraz z tymi getrami:



- szelki - są używane nie tylko dlatego, że są tradycyjne, ale też wygodniejsze niż paski, a spodnie lepiej się na nich układają. Nadają się tylko takie przyczepiane do guzików w spodniach.

O żakiecie to już wszystko.

2. Surdut

Update: najnowszy i najbardziej wyczerpujący artykuł na temat formalnych strojów dziennych (w tym żakietu, surduta oraz garnituru żakietowego) pod tym linkiem.

Surdut (ang. frock coat) to formalny męski strój dzienny, dziś uważany za historyczny. Charakterystyczny - i obowiązkowy - jego element to duże wcięcie w talii uzyskane przez szew (jak w żakiecie) - bez niego surdut to jedynie dziwaczny płaszcz. Wyróżnia się dwa rodzaje surdutów - formalne (ilustracja pierwsza) i nieformalne (ilustracja druga). Tutaj zajmiemy się pierwszą opcją, nie historyczną, ale taką, jaka jest poprawna dziś.

Składa się z:

- surduta, czyli marynarki sięgającej do kolan. Powinna ona:
- być w ciemnym kolorze, zazwyczaj czarnym, grafitowym lub midnight blue (bardzo ciemny granatowy, prawie nie odróżniający się od czarnego - więcej o tym kolorze przy fraku i smokingu)
- być z wełny
- mieć klapy zamknięte, wyłożone atłasem, ale z brzegami wełnianymi, jak to widać na ilustracjach, odpowiedni jest również specjalny rodzaj jedwabiu, zwany grosgrain (po polsku "taśma", ale wolę używać nazwy angielskiej, polska może być myląca):



- być dwurzędowy - jest to opcja bardziej formalna i tradycyjna, jednorzędowe surduty nadają się na nieformalne okazje
- guziki nie powinny leżeć poniżej linii talii
- mieć jeden szlic
- mieć dwa ozdobne guziki z tyłu, nad rozcięciem (jak w żakiecie)
- nie mieć żadnych kieszeni na zewnątrz
- mieć na rękawach odwijane mankiety z dwoma guzikami
- wszystkie guziki powinny być wyłożone tym samym rodzajem jedwabiu, jakim wyłożone są klapy.

- sztuczkowych spodni - patrz żakiet.

- kamizelki. Najpopularniejsze były dwurzędowe, muszą mieć klapy. Jej kolor i materiał, z którego jest wykonana, zależy od okazji i pory roku. Zazwyczaj na formalne okazje nosi się wełnianą kamizelkę w kolorze marynarki lub po prostu czarną. Na święta dopuszczalna była też jaśniejsza, np. jasnoszara. Latem nosiło się lniane kamizelki w kolorze białym lub płowym. We wczesnym okresie wiktoriańskim popularne były też kolorowe, jedwabne, wzorzyste kamizelki. Opcjonalny dodatek to podsunięta kamizelka, patrz żakiet.

- koszuli. O tym wiem niewiele, jednak sądzę, że koszula jest wykonana z tego samego materiału jak w żakiecie. Może być ona jednak jedynie biała i musi mieć odczepiany, stojący kołnierz. Mankiety są pojedyncze, zapinane na spinki.

- krawata. Najodpowiedniejszy jest ascot, taki jak do żakietu (pierwszy typ koszuli). Później zaczęto nosić również zwyczajne krawaty. Mucha jest odpowiednim, aczkolwiek staromodnym dodatkiem - zakładano ją głównie w okresie wiktoriańskim.

- butów - pierwotnie nosiło się lakierki, teraz jednak są one zarezerwowane do strojów wieczorowych. Obecnie odpowiednie buty do surduta to czarne, skórzane wiedenki - patrz żakiet.

- skarpetek - patrz żakiet.

Akcesoria:
- laseczka - według własnego uznania, parasol również jest poprawny.
- rękawiczki - jasnoszare, wykonane z zamszu, skóry kozicy lub koźlęcia.
- kapelusz - czarny, jedwabny cylinder.
- płaszcz - jest to specjalny płaszcz surdutowy (ang. frock overcoat, overfrock) - płaszcz uszyty dokładnie tak samo, jak uszyty jest surdut, jednak jest nieco dłuższy, nie ma klap pokrytych jedwabiem, a kołnierz jest często aksamitny:



- butonierka - patrz żakiet.
- zegarek - patrz żakiet.
- szelki - patrz żakiet.

Na podstawie dużej ilości odnośników "patrz żakiet" widać, że żakiet i surdut mają ze sobą wiele wspólnego. Nic dziwnego - w końcu pierwszy pochodzi od drugiego.

3. Garnitur żakietowy:

Update: najnowszy i najbardziej wyczerpujący artykuł na temat formalnych strojów dziennych (w tym żakietu, surduta oraz garnituru żakietowego) pod tym linkiem.

Garnitur żakietowy (ang. morning suit) to rodzaj żakietu, w którym wszystkie jego części są w tym samym, jasnoszarym kolorze. Nie ma tutaj zbyt wiele do pisania, więc wszystko umieszczę w jednym paragrafie. Wszystkie części stroju powinny być nie tylko tego samego koloru, lecz muszą też być wykonane z tego samego materiału, a konkretnie wełny. Teoretycznie ascoty i łamane kołnierze nie nadają się do tego stroju z powodu braku czarnej marynarki - jest to jednak dopuszczalne i całkiem eleganckie (na tym zdjęciu akurat łamany kołnierz i zwykły krawat - dość przestarzałe połączenie):



Taki garnitur jest używany zamiast zwykłego żakietu na mniej formalnych uroczystościach, zwłaszcza latem. Jest to kwestia gustu, ale mnie wydaje się, że do tego stroju bardziej pasuje szary filcowy cylinder.

Czarna wersja tego garnituru jest noszona na pogrzebach i nazywana jest garniturem żałobnym (ang. mourning suit). Ponieważ marynarka jest czarna, ascoty w tym wypadku się nadają, myślę jednak, że to zbyt ekstrawagancka opcja jak na strój żałobnika.

4. Stroller:

Update: najnowszy i najbardziej wyczerpujący artykuł na temat półformalnych formalnych strojów dziennych (strollera i stresemanna) pod tym linkiem.

(Pierwsze zdjęcie pochodzi ze strony Gentleman's Gazette, z artykuły na temat stresemanna .)

Stroller to półformalny strój dzienny. Obecnie rzadko się go widuje. Jest to dzienny odpowiednik smokingu. Rodzajem strollera jest stresemann - jedyną poważną różnicą jest to, że do strollera prawidłowe są marynarki jedno- i dwurzędowe, zaś do stresemanna obowiązuje jedynie marynarka jednorzędowa. Mimo tej różnicy, nazwy te w niektórych krajach stosowane są zamiennie. W Wielkiej Brytanii dla tego stroju używa się nazwy "black lounge", od marynarki ("lounge coat" to w brytyjskiej odmianie angielskiego marynarka od garnituru). Stroller ma bardzo wiele wspólnych elementów z żakietem, więc i tu pojawi się sporo odnośników.

Stroller składa się z:

- marynarki. Jest to właściwie jedyna większa różnica między żakietem a strollerem. Jednak nie każda marynarka od garnituru nadaje się do tego stroju. Powinna ona:
- być jedno- lub dwurzędowa (w wypadku stresemanna tylko jednorzędowa), ilość guzików dowolna
- być z wełny
- być w kolorze czarnym lub Oxford gray
- mieć klapy zamknięte (otwarte, czyli takie jak w garniturze - ang. notched lapel - też są dopuszczalne, ale mniej formalne - stroller staje się wtedy zbyt podobny do zwykłego garnituru)
- mieć kieszenie z fasfolkami (tzn. lamówką wokół kieszeni), najlepiej bez patek (klapek) i kieszonkę z lamówką przy dolnej krawędzi
- mieć po cztery guziki na rękawach
- nie mieć szliców.

- sztuczkowych spodni - patrz żakiet. W strollerze spodnie w kratkę są odpowiedniejsze niż w żakiecie.

- kamizelki - patrz żakiet. Najpopularniejsze kamizelki do strollera są zrobione z tego samego materiału co marynarka. Częściej występują też w kolorze czarnym.

- koszuli. Na początku swojego istnienia, koszula strollera miała kołnierzyk ze złamanymi rogami (pierwszy typ koszuli żakietowej). Póżniej zaczęto używać kołnierzy wykładanych, zarówno doczepianych, jak i przyczepionych na stałe, jak w standardowej koszuli garniturowej. Inne szczegóły jak w żakiecie.

- krawata. Powinien to być zwykły krawat, najlepiej w kolorze srebrnym. Muchy w ciemnym kolorze również są odpowiednie.

- butów - patrz żakiet.

- skarpetek - patrz żakiet.

Akcesoria:
- kapelusz - melonik (mniej formalny) albo homburg (bardziej formalny) w kolorze czarnym lub midnight blue:



Letnim kapeluszem odpowiadającym formalnością homburgowi jest kanotier:



Wszystkie inne akcesoria jak w żakiecie, no, może z wyjątkiem getrów. :) Laseczki też nie są już często używane do strojów półformalnych i nieformalnych. Zegarki na rękę (takie, jak przedstawione przy żakiecie) są również odpowiednie do strollera.

5. Garnitur:

Update: najnowszy i najbardziej wyczerpujący artykuł na temat nieformalnego stroju dziennego (garnituru wizytowego) pod tym linkiem.

Garnitur to najpopularniejszy elegancki nieformalny strój męski. Często jest noszony przez polityków, bankierów i większości pracowników umysłowych, a także panów młodych.
Garnitury to stroje zarówno dzienne jak i wieczorowe. Mogą być one trzy- lub dwuczęściowe (te ostatnie nie zawierają kamizelki lub jest ona innego koloru co marynarka i spodnie).
Ich cechą charakterystyczną jest to, że wszystkie części mają ten sam kolor i (najczęściej) są wykonane z tego samego materiału. Niekiedy miesza się części różnych garniturów i zakłada się np. czarne spodnie do szarej marynarki. Nie jest to niezgodne z przepisami, dzieli to jednak strój na dwie części, przez co ludzie noszący taki strój mogą się wydawać niżsi niż w rzeczywistości. Często garnitury mają desenie w prążki cieńsze (ang. pin stripes) lub grubsze (chalk stripes), kratka jest raczej rzadko spotykana. Najpopularniejsze kolory to czarny, różne odcienie szarego, granatowy, brązowy (według co wytworniejszych dżentelmenów, zgodnie z zasadą "no brown in town", odpowiedni jedynie poza miastem) i beżowy (należy unikać czystego białego, zbyt jaskrawego), zaś najczęściej spotykane materiały to wełna (w tym tweed; używana na garnitury na cały rok lub tylko na zimniejsze miesiące), len, bawełna i jedwab (jedynie na cienkie, letnie stroje).

Garnitur składa się z:

- marynarki. Może ona być jedno- lub dwurzędowa (druga opcja jest bardziej formalna), mieć klapy otwarte (czyli te najpopularniejsze; w wypadku marynarki jednorzędowej) lub zamknięte (gdy marynarka jest dwurzędowa). Może mieć jeden szlic (typ sportowy, amerykański; niedopuszczalny do marynarek dwurzędowych), dwa (typ brytyjski) lub nie mieć ich wcale (typ włoski). Jednorzędowe najczęściej mają dwa lub trzy guziki (marynarka z jednym guzikiem wygląda na nieco krótszy żakiet - jak dla mnie jest dość elegancka), dwurzędowe sześć z jednym lub dwoma zapinanymi. Kieszenie tych pierwszych często mają klapki, zaś tych drugich najczęściej bardziej formalne fasfolki, jak w strollerze. Kieszonki na piersi są najczęściej z lamówką przy dolnej krawędzi, jak w strojach formalnych. Najlepsze marynarki mają po cztery guziki na rękawach.

- spodni. Najczęściej są w tym samym kolorze co marynarka i są wykonane z tego samego materiału. Mogą mieć zakładki lub ich nie mieć, jednak pierwsza opcja jest bardziej elegancka i wygodniejsza. Mogą być też noszone na szelkach lub z paskiem.

- kamizelki. Ważna część garnituru trzyczęściowego, a w niektórych przypadkach także dwuczęściowego. Najczęściej jest prosta, jednorzędowa, bez klap, co nie oznacza, że kamizelki dwurzędowe czy z klapami są nieodpowiednie. Ostatnio, zwłaszcza w garniturach weselnych, widuje się kamizelki w konstrastujących kolorach. Mimo, że strój składa się wtedy z trzech części, jest to nadal garnitur dwuczęściowy, ponieważ w trzyczęściowym wszystkie elementy muszą być tego samego koloru. Takie kontrastujące kamizelki są dopuszczalne, ale należy pamiętać, że krawaty w takim samym kolorze jak kamizelka są uważane za nieodpowiednie i "kelnerskie". Jedyne wyjątki od tej zasady to kolory czarny, biały i w niektórych wypadkach szary.

- koszuli. Jest to dość swobodna część garnituru. Musi jednak przestrzegać dwóch zasad:
- zawsze musi być z długimi rękawami
- jej kolor powinien być jaśniejszy od koloru marynarki i krawata (desenie są dopuszczalne).
Najczęściej spotykane są kołnierze wykładane, przyczepione na stałe, choć zdarzają się też odczepiane. Pozostałe typy są nazbyt formalne jak na współczesny garnitur. Zdarzają się też wykładane kołnierzyki, przypinane do koszuli dwoma guzikami. Są one jednak bardziej odpowiednie do mniej formalnych strojów. Koszule bywają zarówno z mankietami pojedynczymi, jak i podwójnymi, bardziej eleganckie mają zapięcia na spinki, mniej - na guziki. Przód najczęściej jest zapięty na guziki, czasem ma listwę materiału, która je zasłania.

- krawata. Dziś jest to najczęściej zwykły krawat. Muszki są odpowiednie, ale przez niektórych mogą być uważane za ekscentryczne. Z noszenia muchy do garnituru słynie Janusz Korwin-Mikke. :) Bardziej ekstrawaganckie są też ascoty, takie jak do pierwszego typu koszuli żakietowej, jednak często w innych kolorach. Według mnie, pasują jednak tylko wtedy, gdy w skład garnituru wchodzi kamizelka.
Krawat zawsze powinien być ciemniejszy niż koszula. Jako alternatywa, w latach 60. do garnituru noszono szaliki wiązane w specjalny sposób (taki jak zwykły węzeł krawatowy four-in-hand, z wyjątkiem ostatniego kroku - nie przekłada się jednego z końców przez pętlę). W późnych latach 90. i na początku XXI wieku popularne było również zakładanie krawata w takim samym kolorze jak koszula, lub nawet ciemnej koszuli z jasnym krawatem. Czarny garnitur z czarną koszulą i białym krawatem jest stereotypowo kojarzony z gangsterami i mafią. :)

- butów. Różne modele i kolory butów są noszone do garniturów. Najpopularniejsze i najodpowiedniejsze są jednak buty z zamkniętą przyszwą (wiedenki; jak w żakiecie) lub z otwartą przyszwą (angielki; nieformalne). Często spotykane kolory to czarny lub brązowy (preferowany do jasnych garniturów).

- skarpetek. Mówi się, że powinny one być takiego samego lub podobnego koloru co spodnie. Tak naprawdę mogą być prawie każdego koloru, zacytuję (niezupełnie wiem kogo): "A businessman matches his socks to his pants. A gentleman matches his socks to his mood", czyli "biznesmen dopasowuje skarpetki do swoich spodni. Dżentelmen dopasowuje skarpetki do swojego nastroju". :) Najlepiej jednak dobierać jaśniejsze skarpetki do jasnych garniturów i ciemniejsze do ciemnych garniturów.

Akcesoria:
tutaj jest już większa swoboda. Płaszcz może być dowolny, jak również rękawiczki, butonierka czy kapelusz (nie powinien być to jedynie cylinder). Można też wybierać między paskiem i szelkami, zegarkiem kieszonkowym i na rękę (nie powinien być jednak sportowy), z laseczką czy bez. :)

To tyle o tym wielce skomplikowanym stroju, który ma tyle fasonów i modeli, że nie da się wybrać spośród nich wszystkich. ;)

6. Marynarka klubowa:



Jest to najmniej formalny elegancki strój męski, zarówno dzienny jak i wieczorowy. Charakterystyczne jej elementy to złote lub srebrne guziki. Nie nosi się do niej kamizelki. Oczywiście marynarkę taką można założyć i do T-shirtu, ale wtedy ubranie traci swój elegancki charakter. ;)

Komplet marynarki klubowej składa się z:

- samej marynarki klubowej. Krojem nie różni się ona wiele od marynarki zwykłego garnituru. Powinna ona:
- być dwurzędowa, chociaż ostatnio pojawiają się też jednorzędowe
- jeśli jest dwurzędowa, ma mieć sześć lub cztery metalowe (najczęściej złote lub srebrne) guziki (jeden lub dwa zapinane, bardzo rzadko zdarzają się takie z dwoma guzikami - jednym zapinanym), jeśli jest jednorzędowa, najczęściej ma trzy lub dwa metalowe guziki
- mieć po cztery metalowe guziki na rękawach
- być granatowa, ale dziś spotyka się też czarne lub ciemnoszare
- mieć dwa szlice
- mieć kieszenie naszywane lub z patkami i kieszonkę z lamówką przy dolnej krawędzi (nie jest to konieczne, ale chyba najpopularniejsze).

- spodni. Powinny być one szare, takie, jak do garnituru. Im jaśniejszy odcień szarego, tym mniej formalny strój. Mogą być noszone na szelkach lub z paskiem. Teoretycznie (tak jak z T-shirtem) nadają się też spodnie w kolorze beżowym lub khaki, ale jest to wybitnie nieformalne.

- koszuli. Model taki jak do garnituru, najlepsze kolory to jasny różowy, błękitny i biały.

- krawata. Może być to krawat, mucha lub ascot, jednolite lub w paski. Mimo wszystko ascota w tym wypadku nie polecam. ;)

- buty. Do marynarki klubowej najodpowiedniejsze są brązowe lub czarne angielki. Oxfordy w tym wypadku są zbyt formalne.

- skarpety - patrz garnitur.

Akcesoria - patrz garnitur. Należy pamiętać, że laseczka to dodatek dosyć staromodny i jeśli chcemy go nosić razem ze wszystkimi strojami, nie tylko formalnymi, musimy się przygotować na to, że może to wyglądać ekscentrycznie i sztucznie, ale jeśli dobrze wygląda to czemu nie? :)

To tyle o marynarce klubowej i zarazem o strojach dziennych. Teraz zajmiemy się strojami wieczorowymi, których jest nieco mniej, a zasady ich dotyczące są ściślejsze.

1. Frak:

Update: najnowszy i najbardziej wyczerpujący artykuł na temat fraka pod tym linkiem.

Frak (ang. white tie, tails) to najbardziej elegancki formalny strój wieczorowy, a według mnie najbardziej elegancki ze wszystkich strojów męskich. Pod koniec XIX wieku został wyparty przez smoking. Ponieważ strój ten wywodzi się z uniformu, tak naprawdę jest niewiele rzeczy, które we fraku można zmienić.
Frak to również tradycyjny i najbardziej odpowiedni strój do opery.

Tradycyjny frak składa się z:

- marynarki frakowej, zwanej też po prostu frakiem. Jest to surdut z wyciętym kawałkiem materiału, jednak ma on inny kształt niż w wypadku żakietu, jak to widać na zdjęciach. Frak powinien:
- być zrobiony z wełny
- być czarny lub w kolorze midnight blue (ta druga opcja jest wiele oryginalniejsza, jednak należy pamiętać, że frak nie ma być oryginalny, ale w zdecydowanej większości taki sam jak inne):



- mieć klapy zamknięte, wyłożone atłasem lub grosgrainem (ten drugi jest uważany za wytworniejszy; we frakach midnight blue jedwab często zamiast niebieskiego jest czarny, jednak wybór koloru zależy od preferencji właściciela)
- mieć z tyłu jeden szlic
- być dwurzędowy, ale nigdy nie zapinany
- mieć po sześć guzików z przodu, dwa z tyłu, nad rozcięciem, i po cztery, dotykające się brzegami, na rękawach - wszystkie pokryte tym samym rodzajem jedwabiu jak na klapach
- mieć jedną kieszonkę z lamówką (niektóre staromodne modele jej nie mają).

Tradyjnie poprawne są też klapy szalowe, ale obecnie szanse ich zauważenia są takie, jak szanse zobaczenia człowieka spacerującego w surducie po starówce w Warszawie ( :) ):



- spodni. Muszą one:
- być w tym samym kolorze co frak
- mieć dwa wąskie lub jeden szeroki lampas na szwach bocznych zrobiony z tego samego jedwabiu, którym wyłożone są klapy marynarki
- być uszyte do noszenia na szelkach
- mieć po dwie zakładki na nogawkach
- nie mieć mankietów.

Poprawne, ale równie staromodne i rzadko spotykane, są pludry, czyli spodnie sięgające nieco poniżej kolan, noszone z czarnymi lub białymi podkolanówkami i pantoflami:



- kamizelki. Niegdyś spotykane były dwa warianty - czarna i biała, obecnie jedyny właściwy kolor to biały. Oprócz tego, kamizelka powinna:
- być bez pleców, tzn. być zapinana z tyłu za pomocą dwóch pasków materiału, wygląda to tak (ta jest akurat czarna, do smokingu, kształt jest jednak nadal taki sam):



- mieć zamiast guzików z przodu otwory, w które wkłada się specjalne spinki (w wypadku fraka najodpowiedniejsze są złote z perłowym środkiem)
- być jedno- lub dwurzędowa, w pierwszym wypadku powinna mieć trzy spinki, w drugim - cztery
- być wykonana z białej piki
- mieć prostokątne klapy z zaokrąglonym lub spiczastym dołem
- mieć dwie kieszonki z lamówką przy dolnej krawędzi
- nie wystawać spod przedniej części fraka, jak to widać na zdjęciach.

Należy również pamiętać, że w przeciwieństwie do kamizelek dziennych (do żakietu, garnituru), kamizelki wieczorowe zawsze powinny być zapięte na wszystkie guziki lub spinki.

- koszuli. Powinna ona:
- być biała
- mieć lniany, bawełniany lub pikowy sztywny przód
- mieć sztywny, wysoki, odczepiany kołnierz ze złamanymi rogami, nieco większymi niż w wypadku kołnierzyka do żakietu (koszuli pierwszego typu)
- mieć pojedyncze mankiety zapinane na spinki (złote z perłowym środkiem),
- być zapinana na jedną lub dwie spinki (złote z perłowym środkiem), ilość zależna od wysokości noszącego.

Alternatywą do kołnierza ze złamanymi rogami jest zwykły postawiony kołnierzyk, przyczepiany oczywiście. Przykład tego zestawienia widać na zdjęciu fraka z kołnierzem szalowym.

- krawata. Powinna to być biała mucha, samodzielnie wiązana, wykonana z białej piki (takiej samej, z jakiej jest wykonana kamizelka) bądź jedwabiu. Możemy wybierać między trzema kształtami:

- "butterfly":



- nowoczesny "butterfly" albo "thistle":



- "batwing":



Muszki mogą mieć też spiczaste końce:



- butów. Muszą to być czarne lakierki, jednak mamy do wyboru dwa rodzaje butów:

- wiedenki z lakierowanej skóry (taki kształt jak do żakietu), nie powinny mieć żadnych zdobień:



- pantofle z lakierowanej skóry, z jedwabną kokardą (przez niektórych są uważane za zbyt zniewieściałe, jednak wyglądają bardzo elegancko :) ):



Niektórzy zamiast skóry lakierowanej preferują wypolerowaną skórę cielęcą, ale myślę, że nie mają one odpowiedniej prezencji do stroju wieczorowego.

- skarpetek. Powinny być czarne, wykonane z jedwabiu.

Akcesoria:
- laseczka - (uwaga! informacja zmieniona 10.02.11) wbrew powszechnemu przekonaniu (któremu nawet ja do niedawna ulegałem) laseczka nie powinna być czarna z białą kulką. Emily Post w swej sławetnej książce od etykiety (w wydaniu 1937-1965) pisze, iż taka laska jest znakiem rozpoznawczym fałszywego dżentelmena. Odpowiednia laseczka do fraka jest czarna, z dowolną rączką, nie pokrytą srebrem czy złotem i nie zrobioną z masy perłowej czy kości słoniowej. Powinna być po prostu cała czarna, bez ozdób.

- rękawiczki - białe, na zewnątrz ze skóry kozła, w pomieszczeniach ze skóry koźlęcia.
- szalik - biały, jedwabny, z frędzlami:



- kapelusz - najlepiej czarny składany cylinder (szapoklak):



Zwyczaj noszenia składanych kapeluszy do fraka pojawił się, ponieważ w operach nie było szatni, więc starano się, aby cylinder był łatwy w przechowywaniu.

Ostatecznie zwykły, nieskładany cylinder, jak do żakietu, też się nadaje.
- płaszcz - odpowiednie płaszcze do fraka to Chesterfield lub Inverness w kolorze czarnym lub midnight blue. Inverness to specjalny płaszcz połączony z peleryną, wygląda on tak:



Poprawnym okryciem jest także peleryna operowa, najbardziej odpowiednia latem, ponieważ jest taka zasada (dziś powszechnie zapomniana), że do fraka zawsze nosi się jakieś okrycie wierzchnie, niezależnie od pogody. Nie wiem, czy jeszcze gdzieś takie szyją, w każdym razie nie ma żadnych zdjęć peleryn odpowiednich do fraka. Mogę ją opisać: jest najczęściej czarna, ma wysoki kołnierz i z przodu łączy się za pomocą łańcuszka. Wykonana jest najczęściej z wełny, aksamitu lub jedwabiu.
- chusteczka - biała, lniana.
- butonierka - biała bądź czerwona.
- zegarek - odpowiedni jedynie zegarek kieszonkowy z dewizką.
- szelki - białe, jedwabne, przymocowywane na guziki.

To już wszystko o fraku, moim ulubionym stroju. :)

2. Marynarka kasynowa:



Marynarka kasynowa (ang. mess jacket; w sumie poprawne tłumaczenie to marynarka mesowa, nie jest to jednak zbyt poprawne stylistycznie) to tak naprawdę relikt stroju formalnego popularnego w latach 30. Obecnie używany jest tylko jako strój galowy dla żołnierzy, kapitanów statków, itp. Na pierwszej i drugiej ilustracji przedstawiona jest wersja cywilna, a na trzeciej militarna. Marynarka kasynowa wyszła z mody, ponieważ wyglądała dobrze jedynie na szczupłych mężczyznach, a także dlatego, że wrótce ten strój stał się uniformem dla gońców hotelowych i muzyków zespołów jazzowych. Tutaj zajmę się jedynie wersją cywilną, która jest jedną z poprawnych alternatyw dla smokingu w rejonach tropikalnych, a także latem w Ameryce Północnej.
Ostrzegam jeszcze, że większość informacji tutaj napisanych opiera się na dość skąpych informacjach z Wikipedii, ponadto część z nich pochodzi ze strony o wersji militarnej. Myślę jednak, że są one poprawne również w wersji cywilnej. ;)

Na komplet marynarki kasynowej składają się:

- marynarka kasynowa. Powinna ona:
- być wykonana z białego lub kremowego lnu lub bawełny
- być zbudowana podobnie jak frak, ale bez tylnych połów (powinna wystawać nieco poniżej linii talii)
- mieć klapy szalowe (pierwsza ilustracja, drugi plan) lub zamknięte (pierwsza ilustracja, pierwszy plan, druga ilustracja, trzecia ilustracja), pokryte atłasem lub grosgrainem (głównie do klap zamkniętych)
- być dwurzędowa (sześć lub cztery guziki, pokryte takim jedwabiem jak na klapach), ale się nie zapinać (jak frak)
- mieć po cztery guziki na rękawach (pokryte tym samym rodzajem jedwabiu jak na klapach)
- mieć jedną kieszonkę z lamówką przy dolnej krawędzi (nie jest to konieczne, jak do fraka).

Cechy spotykane głównie w militarnej wersji, lecz również odpowiednie do cywilnej to złote guziki oraz zapięcie za pomocą łańcuszka z dwoma guzikami po obu stronach (patrz żakiet). Jeśli marynarka jest biała, materiałowe guziki mogą być zastąpione perłowymi.

- spodnie. Z reguły są wykonane z lżejszego materiału, są w kolorze czarnym lub midnight blue oraz zawsze są noszone na szelkach. Na każdej nogawce, na szwie bocznym powinien być naszyty jeden wąski lampas z tego samego rodzaju jedwabiu, jakim wyłożone są klapy.

- kamizelka lub pas hiszpański. Prawidłowe są biała pikowa kamizelka (jak do fraka) lub pas hiszpański w kolorze czarnym, czerwonym lub granatowym, jak na pierwszej ilustracji. Tę część garderoby omówimy bardziej szczegółowo przy smokingu.

- koszula - patrz frak. Noszona była także wersja z wykładanym kołnierzem i plisowanym albo gładkim gorsem, jest ona jednak mniej formalna, choć najbardziej popularna i na ilustacjach z epoki widziana jako jedyna.

- krawata. Powinna być to czarna mucha z takiego samego rodzaju jedwabiu, jakim są wyłożone klapy marynarki, najczęściej w kształcie "butterfly" albo "thistle".

- butów - patrz frak.

- skarpetek - patrz frak.

Akcesoria:

- laseczka - opcjonalna, według własnego uznania.
- rękawiczki - marynarka kasynowa to strój, który nosi się raczej jedynie latem, więc jedyne rękawiczki, które można do niej założyć to białe ze skóry koźlęcia lub jedwabiu, jak do użytku wewnętrznego do fraka.
- kapelusz - najodpowiedniejszy do tego stroju jest kanotier, słomiany, a więc letni, tak jak i ubranie.
- płaszcz - do letnich strojów raczej się go nie nosi. :)
- chusteczka - w przeciwieństwie do innych formalnych strojów, chusteczka może być biała, lniana lub kolorowa, najczęściej jedwabna. Należy jednak stosować ciemne kolory jak granatowy czy bordowy.
- butonierka - najlepiej czerwona. Jeśli nosimy kolorową chusteczkę, najlepiej zrezygnować z butonierki, jeśli nie jest ona biała.
- zegarek - odpowiedni jest zarówno kieszonkowy (gdy nie nosi się kamizelki, powinien być włożony do lewej kieszeni spodni, tak, żeby dewizka trochę wystawała albo po prostu do kieszonki na chusteczkę, w tym wypadku najlepiej umieścić pręcik jednostronnej dewizki w butonierce), jak i na rękę (jakiś elegancki, najlepiej taki jak do żakietu).
- szelki - dowolny materiał i kolor (najlepiej taki, jak do fraka), powinny być zapinane na guziki.

Uff, jakoś się udało. :)

3. Smoking:

Update: na Formal Style najnowszy i najbardziej wyczerpujący opis smokingu pod tym linkiem.

Najgorsze zostawiłem sobie na koniec. :) Smoking (ang. black tie, tuxedo, dinner jacket) to półformalny męski strój wieczorowy. Zasady odnośnie niego są ściśle ustalone, co w tym wypadku nie znaczy, że nie ma z czego wybierać - a żeby ten artykuł był kompletny, muszę to wszystko opisać. Smoking występuje także w wersji letniej, używanej w tropikach i latem w Ameryce Północnej. Różni się od zwyczajnego smokingu dwoma zasadniczymi elementami, które będą omówione.  

Smoking składa się z:

- marynarki smokingowej. Powstała ona z połączenia fraka i nieformalnych, dziewiętnastowiecznych marynarek smokingowych (ang. smoking jacket), wykonanych z aksamitu, noszonych na przyjęciach domowych:



Współczesna marynarka smokingowa powinna:
- być z wełny czarnej lub midnight blue, wersja letnia - z cienkiej wełny, bawełny lub lnu w kolorze kremowym (biały, choć dość często używany, jest nieodpowiedni ze względu na jaskrawość):



Jako alternatywa może służyć marynarka w kolorze "burma", popularna w latach 30.:



- być jedno- lub dwurzędowa (druga opcja mniej formalna)
- mieć klapy zamknięte lub szalowe pokryte atłasem lub grosgrainem (popularniejszym dla pierwszego kształtu, a przy tym bardziej formalnym), wersja letnia - najczęściej klapy szalowe, choć zamknięte też są poprawne, z tego samego materiału co marynarka (tj. bez atłasu)
- mieć jeden guzik (wersja jednorzędowa) lub cztery guziki z zapinanym jednym lub dwoma (wersja dwurzędowa), pokryte tym samym rodzajem jedwabiu, co na klapach, w wersji letniej guziki pokryte atłasem, gdy klapy są szalowe, grosgrainem, gdy są zamknięte
- nie mieć szliców; dopuszczalne są niewielkie rozcięcia po obu stronach
- mieć dwie kieszenie z fasfolkami, bez patek i jedną kieszonkę z lamówką przy dolnej krawędzi.

Wśród krawców i ludzi znających się na formalnych ubraniach marynarka smokingowa z jednym rozcięciem, kieszeniami z patkami i otwartymi klapami to synonim źle wykonanego ubrania, mimo to takie modele są dość popularne. Podobną sławą cieszą się również stroje na balach studenckich w USA (ang. prom outfit), gdzie królują smokingi w dziwnych kolorach i z nietypowymi dodatkami, którymi charakteryzują się też "formalne" ubrania z lat 60. i 70. Jeśli chcemy, aby nasz strój był oryginalny, na nieco mniej formalne okazje możemy założyć aksamitny czarny smoking, który nawiązuje do wiktoriańskich marynarek smokingowych, a przy tym nic nie traci (noszony razem ze zwykłymi spodniami smokingowymi):



- spodni. Powinny one:
- być wykonane z tego samego materiału w tym samym kolorze co marynarka, wersja letnia - spodnie czarne lub midnight blue, mogą być wykonane z lżejszej wełny niż do zwykłego smokingu
- mieć po jednym wąskim lampasie na każdej nogawce, wykonanego z tego samego rodzaju jedwabiu, jakim są wyłożone klapy
- zwężać się ku dołowi
- być uszyte do noszenia na szelkach
- mieć po dwie zakładki na każdej nogawce
- nie mieć mankietów.

- kamizelki lub pasa hiszpańskiego. Kamizelka do smokingu krojem nie różni się chyba niczym od kamizelki fraka. Jest jednak kilka różnic:
- nosi się do niej spinki srebrne z onyksowym środkiem
- powinna być wykonana z jedwabiu (odpowiadającemu jedwabiowi na klapach marynarki) bądź z tego samego materiału, co marynarka
- choć czarna (lub, rzecz jasna, midnight blue) jest tradycyjna, obecnie poprawne są także ciemne kolory, takie jak bordowy, granatowy, ciemnozielony, itd. Może i jest to dobry sposób na wprowadzenie koloru do smokingu, jak dla mnie jest to jednak nazbyt kolorowe. Jeśli się jednak na to decydujemy, należy zrezygnować z innych kolorowych akcesoriów (jakie to akcesoria, powiem za chwilę). No i, oczywiście, nigdy mucha w tym samym kolorze.
Jeśli chcemy nadać smokingowi bardziej uroczysty, formalny charakter, lub po prostu na jakąś okazję wymagany jest frak, a my go nie mamy, to biała pikowa kamizelka (jak do fraka) również jest poprawna - zwyczaj jej noszenia narodził się w latach 30. :



Teraz o pasie hiszpańskim - mimo swej nazwy, pochodzi on z Indii. Zwyczaj jej noszenia do stroju wieczorowego zapoczątkowali w 1889 roku angielscy oficerowie służący w Indiach. Pierwotnie była to długa, jedwabna szarfa, przepasana wokół talii cztery razy. Potem stopniowo zaniknęła, aby powrócić w 1920, w takiej postaci, w jakiej jest teraz:



Pas jest jedwabny (ten sam rodzaj jedwabiu, jakim pokryte są wyłogi marynarki), zazwyczaj plisowany, zakłada się go tak, aby plisa była skierowana do góry. Jest to pamiątka tego, że kiedyś formalne spodnie nie miały kieszeni, więc noszący je panowie chowali bilety i pieniądze do swoich pasów hiszpańskich. Często powtarzane przekonanie, że plisa jest skierowana do góry, aby łapać okruchy w czasie jedzenia jest równie niedorzeczna, jak to, że dodatkowy materiał podwójnych mankietów koszuli jest po to, aby nim wytrzeć usta (cytuję Petera Marshalla z Black Tie Guide). :) Tak jak kamizelka, pas może występować także w ciemnych kolorach, nie tylko w czarnym. Jest on też preferowany do letniej wersji smokingu. Tak jak w wypadku kamizelki, mucha w kolorze pasa jest nieodpowiednia.

Ostatnio pojawił się zwyczaj noszenia smokingu bez kamizelki ani pasa, jednak nie jest to tradycyjne, a gdy marynarka jest zapięta, może spod niej wystawać kawałek białej koszuli. Pokazuje to również górną krawędź spodni, która powinna być zakryta. Może być to jednak ominięte, wykorzystując specjalne spodnie z doszytym jedwabnym paskiem:



Mimo wszystko nie polecam noszenia smokingu bez kamizelki ani pasa, ponieważ jest to po prostu nieodpowiednie do takiego stroju. To że tak robił Daniel Craig jako James Bond, to wcale nie znaczy, że to jest właściwe. Lepiej naśladować starego dobrego Seana Connery'ego. :)

Jeszcze jedna ważna informacja - jedyny wypadek, w którym nie nosi się ani kamizelki, ani pasa, występuje, gdy marynarka smokingowa jest dwurzędowa. Jest to jak najbardziej poprawne.

- koszuli. Tutaj jest dość sporo do wyboru. Są cztery rzeczy, które odróżniają koszule smokingowe od siebie - kołnierzyk, mankiety, sposób zapięcia i gors. Najpierw sprawy uniwersalne do większości typów - jedyne odpowiednie rodzaje kołnierzyków to postawiony ze złamanymi rogami (uważany za niepoprawny w Wielkiej Brytanii, ze względu na widoczną "tasiemkę" muchy):



oraz wykładany:



Mankiety w większości przypadków są podwójne.

Gors zawsze jest zrobiony z dodatkowej warstwy materiału doszytej do koszuli. Może mieć jednak różne wykończenie, od czego zależy formalność.

Są dwa poprawne sposoby zapięcia koszuli - na spinki (najlepiej srebrne z onyksowym środkiem, jedna, dwie lub maksymalnie trzy, w zależności od wysokości noszącego) lub z listwą zakrywającą guziki (ang. fly front). Mankiety zawsze na spinki:



Zacznijmy więc wyliczanie, od najbardziej od najmniej formalnej wersji:

1. Odczepiany kołnierzyk ze złamanymi rogami, pojedyncze mankiety, sztywny gors, zapięcie na spinki - czyli taka jak do fraka. Tutaj, jako wyjątek, preferowane są spinki jak do fraka, czyli złote z perłowym środkiem.

2. Odczepiany kołnierzyk ze złamanymi rogami, pojedyncze mankiety, gors plisowany lub gładki, zapięcie na spinki lub fly front - najprawdopodobniej najrzadziej stosowana kombinacja.

3. Przyczepiony kołnierzyk ze złamanymi rogami, podwójne mankiety, gors plisowany lub gładki, zapięcie na spinki lub fly front - najczęściej spotykany wariant koszuli smokingowej w USA.

4. Wykładany kołnierzyk, podwójne mankiety, gors plisowany lub pikowy, zapięcie na spinki lub fly front - dzisiaj standardowy w Europie, preferowany do letniej wersji smokingu.

To już tyle o koszulach - przyznam, że jest tyle możliwych kombinacji, że polecam rozdział o koszulach na Black Tie Guide (link na początku artykułu). A, no i jeszcze coś - koszula zawsze jest biała.

- krawata. Jest to mucha, w jednym z kształtów, które wymieniłem przy fraku. Najważniejszy jest tu kolor; żeby wiedzieć jaki jest odpowiedni, a jaki nie, trzeba mieć dość sporą wiedzę. Ja posiadłem ją, czytając Black Tie Guide, dlatego wszystkim polecam tę stronę. Zacznijmy więc - doradcy na temat formalnych strojów męskich dzielą się tu na dwie grupy - jedni sądzą, że mucha może być w dowolnym kolorze z wyjątkiem białego (z pasującym pasem, rzecz jasna ;/). Drudzy są bardziej tradycyjni, a przez to bliżsi prawdy - twierdzą, że poprawna jest jedynie mucha czarna. Tymczasem, do tradycyjnego smokingu poprawne są trzy kolory muszek, a do letniego - cztery.

Tradycyjne kolory to:

- czarny:



- midnight blue (im ciemniejszy odcień, tym lepiej):



- czarny w biały, niezbyt intensywny deseń:



Do letnich strojów, oprócz wyżej wymienionych, stosuje się również kolor kasztanowy (ang. maroon; często stosuje się w tym wypadku pasujący kolorem pas hiszpański):



Najbezpieczniej jest założyć jednak po prostu czarną muszkę - jest to eleganckie, a zarazem tradycyjne. Materiał, z którego wykonana jest mucha jest zależny od rodzaju jedwabiu, którym wyłożone są klapy. Jeśli jest to satyna, to także mucha powinna być zrobiona z satyny. Jeśli klapy wyłożone są grosgrainem, mucha powinna być wykonana z teksturowanego materiału, niekoniecznie grosgrainu, np. faille czy baratea. Tak wyglądają różne tekstury muszek:

- satyna:



- faille:



- baratea:



- butów - patrz frak.

- skarpetek - patrz frak.

Akcesoria:
- laseczka - uważa się ją za zbyt kostiumową do smokingu. Jednak jeśli komuś to nie przeszkadza, to raczej nie ma problemu. :)
- rękawiczki - powinny być szare, zamszowe lub skórzane. Rękawiczki do użytku w pomieszczeniach (takie jak do fraka) są dosyć przestarzałe, a noszone do smokingu wyglądają bardzo teatralnie. Myślę jednak, że na mniejsze imprezy są dopuszczalne, wszystko z resztą zależy od gustu. Według Wikipedii nie powinny one jednak być ze skóry koźlęcia, lecz jedwabiu.
- szalik - biały, jedwabny, z frędzlami, jak do fraka.
- kapelusz - homburg w kolorze czarnym lub midnight blue. Do letniej wersji nadaje się też kanotier.
- płaszcz - najodpowiedniejszy jest ciemny Chesterfield, aczkolwiek inne długie, ciemne płaszcze (m. in. te, które wymieniłem podczas omawiania fraka) także się nadają.
- chusteczka - powinna być lniana, biała, ale nadają się również jedwabne, w ciemnych kolorach, są one nawet preferowane do letniej wersji smokingu.
- butonierka - powszechnie uważane za poprawne są cztery rodzaje kwiatów - niebieski chaber, biała gardenia oraz czerwony lub biały goździk:



Z reguły nie nosi się za jednym razem i butonierki, i chusteczki, jest to jednak poprawne, gdy co najmniej jeden z tych dodatków jest biały.
- zegarek - kieszonkowy jest najbardziej formalny, na rękę musi być srebrny, z czarnym paskiem:



- szelki - powinny być jedwabne, nakładane na guziki. Tradycyjny jest kolor czarny, biały, lub kombinacja obu. Mimo to, kolor szelek nie jest zbyt ważny, gdyż są one elementem bielizny i nigdy nie powinny być widoczne. Do letniej wersji smokingu preferuje się kolor biały, ponieważ ciemne barwy mogłyby prześwitywać poprzez cienki, jasny materiał marynarki.

Zdaje się, że to już wszystko. :) Mam nadzieję, że zaspokoiłem waszą ciekawość na temat eleganckich strojów na dłuższy czas.

Pozdrawiam, Dr Kilroy

P.S. Zdjęcia pochodzą głównie ze stron Black Tie Guide i strony zakładu krawieckiego Knize. Pierwsze zdjęcie fraka - Brooks Brothers, zdjęcie zegarka kieszonkowego z wieczkiem - Gentleman's Emporium.

P.P.S. Poprawiłem kilka rzeczy, zwłaszcza co się tyczy poziomu formalności i marynarki kasynowej, proponuję przejrzeć jeszcze raz ten artykuł. ;)

P.P.P.S. Dodałem jeden detal na temat muchy do smokingu.

P.P.P.P.S. Zauważyłem, że z artykułu zniknęło sporo ilustracji, jako że pochodziły one ze strony Black Tie Guide, która ostatnio uległa gruntownej renowacji. Nowe ilustracje zamieszczę w najbliższym czasie.